کرمانجی به گویشی که کرمانج ها صحبت میکند میگویند.کرمانج کوتاه شده کُرد ( kurd ) است و مان ( man ) که همان ماننایی ( mannay ) است یکی از قبایل ماد بوده که در سده نهم در زاگرس فرمانروایی کرده اند و در هنگام تشکیل فرمانروایی ماد به مادها پیوسته اند .جاناتان رندل در این باره نوشته است : کردی کرمانجی … زبان کردان چادر نشین است .
کرمانج ( کرمانجی ) کیست
کرمانج … ظاهراً به برخی قبایل کردستان جنوب اطلاق می شود آن هم نه در مقام مترادفی برای عشیرت ، بلکه به عنوان یک برچسب قومی.
در شمال کردستان نیز لفظ کرمانج اغلب در دو معنی متفاوت به کار می رود:
- برچسبی قومی است که در اشاره به تمام کردهایی که به لهجه ی کرمانجی شمال سخن می گویند به کار می رود.
- در مفهومی محدودتر در اشاره به رعایای کشاورز به کار می رود . دهقانان غیر قبیله ای شاتاق که زیرحکم و سلطه ی گراوی ها هستند کرمانج خوانده می شوند . همین طور در شرناک و روستاهای پیرامون آن کشاورزان غیر قبیله ای را کرمانج می خوانند.
مناطق کُرمانج نشین دنیا
لهجه کرمانجی زبان کوردی که تقریبا شاید حدود بیش از ۷۵% کردها با این لهجه تکلم می کنند.
در خراسان شهرهای قوچان، شیروان، اسفراین، بجنورد، کلات، لایین، باجگیران، آشخانه، چناران، فاروج، سملقان، درگز و درونگر، رادکان، بخش هایی از نیشابور و سبزوار و جوین و تقریبأ حدود ۱۵% مردم ساکن مشهد به لهجهء کرمانجی تکلم می کنند.
در آذرباییجان غربی شهرهای ارومیه، سلماس، خوی، ماکو، سیه چشمه، صومای برادوست، چالدران، پلدشت،قره ضیاالدین(چایپاره)، قطور،مرگور،ترگور،یولاگلدی ، سد ارس و بازرگان به لهجهء کرمانجی تکلم می کنند.
در استان مازندران بخش راغمرز در اطراف ساری، در اطراف گلوگاه، اطراف کردکوی، کلاردشت، نور، اطراف علی آباد کتول. وهمچنین در استان های اردبیل گیلان قزوین و در کشورهای خارجی شامل :
- ترکیه
- سوریه
- لبنان
- عراق
- آذربایجان
- قزاقستان
- ترکمنستان
- روسیه
- ارمنستان
میتوان این گویش را در برخی از مناطق آنها یافت.
معنی: من آمدم
معنای برخی کلمات کرمانجی
کرمانجی معادل فارسی
باو پدر
چاو چشم
بروش دیگ بزرگ
سروش آواز غیبی صدای نا گهانی
برای آشنایی بیشتر به این گویش محلی ما را همراهی کنید.
منابع : ویکی پدیا
من می توانم…
روزهای زیبا در راه است…شرایط نمی تواند من را متوقف کند…
به امید فردایی روشن 🙂