لازمه تربیت صحیح و رفتار درست با کودکان مطالعه و آموزش به موقع والدین و همچنین ارتباط گرفتن با کودکان است.
باید بدانیم قبل از اینکه به داشتن فرزند اقدام کنیم؛ باید به آموزش و شناخت هر چه بیشتر روش ارتباط صحیح با کودکان بپردازیم.
اگر والدین بتوانند راه صحبت کردن با کودک و هم صحبت شدن با او را بیاموزند و به درستی با او رفتار کنند؛ حتماً کودکان و فرزندانشان به حرف آنها بیشتر گوش داده و به آنها عمل خواهند کرد.
در این مطلب راه هایی را که سبب می شوند تا کودکان بیشتر به حرف ما گوش دهند را گوشزد می‌کنیم.
امیدواریم که این مطالب به همه والدین در برقراری ارتباط موءثربا کودکان و نوجوانانشان کمک کند.
چند شگرد رفتار درست با کودکان
برای داشتن یک ارتباط خوب و موفق و انجام رفتار درست با کودکان و فرزندانمان، باید دنیا را از دریچه چشم آنها نگاه کنیم و به یاد داشته باشیم که آنها هنوز کودکند و به اندازه ما زندگی نکرده و تجربه نیاموخته اند.
نمی شود انتظار داشته باشیم تا فرزندانمان هم به مانند ما که سال‌هایی از عمرمان گذشته و تجربه های زیادی را کسب کرده ایم، رفتار کنند.
پس خیلی طبیعی است که در بسیاری از مواقع راه درست از غلط را تشخیص ندهند.
اما برای اینکه بتوانیم با کودک ارتباط موثر برقرار کنیم و او را متقاعد کنیم تا به حرف های ما گوش داده و عمل کند؛ لازم است تا چند راهکار ساده و ابتدایی را در برخورد با او بدانیم.
اجازه دهید تا فرزندتان بتواند حرفش را با شما در میان بگذارد.
در خیلی از اوقات کودکان نمی توانند حرفی را که می‌خواهند بزنند؛ درست عنوان کرده و به دلایل مختلف از حرف زدن با والدین گریزانند.
کودکان معمولاً حرفهای خود را با جزئیات و با مکث می زنند و صحبت کردن با آنها به طول خواهد انجامید.
در اینگونه مواقع والدین باید بسیار صبور باشند و با حوصله و صبر به حرف کودکشان گوش کنند و هیچگاه حرف او را قطع نکرده و جمله او را به خاطر سرعت بخشیدن به ماجرا و یا به سبب اینکه کودک دچار لکنت زبان شده است؛ تکمیل نکنند.
به کودک احترام بگذارید و بگذارید تا صحبت هایش تمام شود.
اگرچه که او از افکار و تصورات ذهنی خود برای شما صحبت کند؛ خسته نشوید و بگذارید که آزادانه و بدون ترس با شما گفتگو کند.
این کار سبب می شود که به او بیاموزید که باید در حین صحبت دیگران، به آنها احترام بگذارد و هیچگاه میان حرف دیگران به خصوص بزرگترها نپرد؛ کاری که اغلب ما از کودکان انتظار داریم! بدون آنکه خودمان رفتار درستی در این زمینه داشته باشیم.
ممکن است حرف های او برای شما خیلی بچگانه باشد؛ ولی تا صحبت هایش تمام نشده چیزی نگوئید و هرگز او را مسخره نکنید.
از ساده ترین کلمات برای بیان خود استفاده کنید.
اگر از کودکتان درخواست و انتظاری دارید؛ آن را با ساده ترین روش و کلمات بیان کنید و جملات خود را همچنان که با یک فرد بزرگسال صحبت می‌کنید؛ با ایما و اشاره و با گوشه و یا کنایه و یا با جملات سنگین عنوان نکنید.
چون کودک هیچگاه با اینگونه کلمات ارتباط برقرار نخواهد کرد و صحبت‌های توام با گوشه و کنایه را درک نکرده و متوجه نخواهد شد.
به خاطر داشته باشید که دنیای کودک شما، با دنیای بزرگسالان متفاوت است و با تمرین و تکرار و تلاش خواهید توانست ارتباط ساده و صمیمی بین خودتان و او برقرار کنید.
اگر از رفتار او عصبانی هستید؛ برایش توضیح دهید.
اگر از کودک شما رفتاری سرزده که شما را عصبانی کرده؛ به جای دعوا و سر و صدا، که کودک شما را دچار ترس و اضطراب و وحشت خواهد کرد؛ سعی کنید با زبان ساده و کلماتی ساده و در سطح فهم کودک، برای او علت عصبانیت خود را توضیح داده و بازگو کنید.
چون کودکان به خصوص در سنین پایین در برخی مواقع به زشتی کاری که انجام داده و یا حرفی که می زنند؛ واقف نبوده و به آن آگاه نیستند.
آنان حرف یا کاری را از کسی تقلید کرده و انجام می‌دهند و یا اینکه می‌خواهند هر چیزی را صرفاً خودشان تجربه کنند؛ در چنین مواقعی بر اعصاب خود مسلط باشید و به جای داد و بیداد و واکنش های غیر منطقی، سعی کنید با کودک خود صحبت کنید.
به او بگویید که چه چیزی باعث عصبانیت شما شده و چه کار ناپسندی را انجام داده است.
برای کودک روشن کنید که این رفتارش را ناپسند و بد می‌دانید و آن را قبول ندارید؛ بنابراین به جای اینکه مثلاً بگویید؛ ای پسر بد بگویید؛ کتک زدن بچه های دیگرکار بدی است.
یعنی رفتارت را رد میکنم و آن را ناپسند می‌دانم نه خودت را!
در رفتارتان نسبت به او قاطع باشید.
وقتی در رفتارتان قاطع هستید و او را برای برخی از کارها محدود می کنید؛ این محدودیت قاطع، به او می‌گوید که باید با توقف رفتار نامطلوبش، حرف شما را بپذیرد.
این قاطعیت را کودک باید در لحن گفتار و صدا و حتی چهره ی شما به خوبی ببینند؛ یعنی در اینگونه مواقع باید کاملاً جدی باشید.
البته این قاطعیت همیشه باید با قوانین ثابتی همراه باشد و ضوابطی را که خود تعیین می کنید؛ همواره باید به آن پایبند باشید و آن را تغییر ندهید.
مثلا اگر قانونی در مورد ساعت خواب کودک در نظر گرفته اید؛ باید این قانون مهم، مستمر و روزمره و به موقع اجرا شود؛ تا تاثیر خود را داشته باشد.
اما این بدان معنا نیست که هیچ آزادی به کودک نمی دهید؛ بلکه در بعضی از موارد با دادن فرصت های محدود به کودک اجازه می دهید تا خودش تصمیم بگیرد؛ که چگونه دستورات شما را اجرایی کند.
گاهی اوقات آزادی عمل و تصمیم‌گیری در برخی موارد، به او احساس قدرت و تسلط داده و به تدریج مقاومتش را در برابر اجرای دستورات شما کاهش خواهد داد.
در این حالت با دادن انتخابات محدود به کودک، او می‌تواند تغییراتی را در آن پدید آورد که حرف شما هم در آن به مرحله عمل درآمده باشد.
پس به خاطر داشته باشید قاطعیت، مرز بین رفتار خصمانه و نرمش بیش از حد است که هر دو برای کودک مضر است.
روی کلمات منفی متمرکز نشوید.
وقتی می خواهید او را در باره ی رفتاری منع کنید؛ روی کلمات منفی متمرکز نشوید.
مثلاً به جای اینکه به او بگویید تو نمی توانی در داخل خانه فوتبال بازی کنی؛ بگویید تو می توانی روی تراس و یا داخل حیاط، فوتبال بازی کنی و در مورد آنچه که می‌تواند انجام دهد صحبت کنید؛ نه در مورد آنچه که نمی تواند.
به خاطر داشته باشید که در هنگام صحبت با کودکان، از زبان خوش و کلمات مثبت استفاده کنید؛ همیشه زبان خوش و مثبت، تاثیرگذارتر از زبان و گفتار منفی است.
آیا خودتان الگوی خوبی برای او هستید
در رفتار درست با کودکان ابتدا باید خود والدین در هر شرایطی، رفتار مناسب و پسندیده ای از خودشان نشان دهند تا در ذهن کودک باقی مانده و این رفتارها در آنها نهادینه شود.
باید ابتدا رفتارهای خودمان را اصلاح کنیم و کلاً یک بازنگری در اعمال و رفتار خود داشته باشیم؛ تا کودک از طریق الگوبرداری از رفتار و گفتار صحیح ما عادت های خوب و پسندیده را درک کرده و آنها را انجام دهد.
موارد بسیار زیادی هستند که ما والدین در ارتباط با کودکان باید آن ها را بدانیم و عمل کنیم؛ که در مطالب بعدی به آن ها خواهیم پرداخت.
دانشجوی رشته مهندسی کامپیوتر
علاقه مند به آشپزی، شطرنج، موسیقی و کلی چیزای دیگه که سعی میکنم دربارشون باهم بیشتر یاد بگیریم.